แหวกกิโมโนเซรามิกแห่งญี่ปุ่น 2 (ตอนที่ 3)

บทความตอนที่ 3 นี้เป็นบทความเชิงวิชาการที่มีตัวเลขอ้างอิงจาก สมาคมผู้ผลิตเครื่องปั้นดินเผาญี่ปุ่น ด้วยการเรียบเรียงจำแนกจาก Jetro (องค์การส่งเสริมการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น) ประกอบกับข้อมูลจากกระทรวงการคลังของไทย ค่อนข้างจะเป็นปัจจุบันมากที่สุด สำหรับงานด้านวิชาการน่าจะมีคุณค่าในการนำไปวิเคราะห์แผนงานต่าง ๆ ได้พอสมควรครับ

มูลค่การผลิตเครื่องปั้นดินเผาญี่ปุ่น วิเคราะห์ 5 ปีย้อนหลัง จากปี 2009 – 2013 มีรายละเอียดดังนี้ (หน่วยล้านเยน)

1.กระเบื้องปูพื้น ปี 2009 มีปริมาณการผลิต 54,026 ล้านเยน ปี 2013 มีปริมาณการผลิต 44,399 ล้านเยน
2.เครื่องสุขภัณฑ์ปี 2009 มีปริมาณการผลิต 43,286 ล้านเยน ปี 2013 มีปริมาณการผลิต 42,672 ล้านเยน
3.เครื่องใช้ไฟฟ้าปี 2009 มีปริมาณการผลิต 31,703 ล้านเยน ปี 2013 มีปริมาณการผลิต 24,659 ล้านเยน
4.เครื่องใช้บนโต๊ะแบบญี่ปุ่นปี 2009 มีปริมาณการผลิต 25,023 ล้านเยน ปี 2013 มีปริมาณการผลิต  22,096 ล้านเยน
5.เครื่องใช้บนโต๊ะแบบยุโรปปี 2009 มีปริมาณการผลิต 10,128 ล้านเยน ปี 2013 มีปริมาณการผลิต 6,823 ล้านเยน

เมื่อดูภาพรวมมูลค่าการผลิตในทุกประเภทของเซรามิกในญี่ปุ่นจะพบว่าทุกรายการมีแนวโน้มที่ลดลง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เครื่องใช้บนโต๊ะอาหารแบบยุโรปมีมูลค่าการผลิตที่ลดลงมาก สาเหตุนี้มาจากมีการนำเข้าผลิตภัณฑ์ประเภทเครื่องใช้บนโต๊ะอาหารจากประเทศจีนมากขึ้น สำหรับผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหารแบบญี่ปุ่นมีแนวโน้มค่อนข้างจะคงตัว สืบเนื่องจากความเป็นชาตินิยม ประกอบกับผลิตภัณฑ์ประเภทนี้มีการผลิต การออกแบบที่เข้าถึงความรู้สึกของผู้ซื้อที่เป็นชาวญี่ปุ่นด้วยกัน จึงทำให้ผลิตภัณฑ์แนวนี้ยังคงมีความต้องการที่ค่อนข้างคงตัว แต่ในความเห็นส่วนตัว ผลิตภัณฑ์แนวญี่ปุ่นน่าจะลดลงมากกว่านี้เนื่องจากรูปแบบการใช้ชีวิตของชาวญี่ปุ่นเปลี่ยนแปลงไป วัยทำงานมีความพิถีพิถันลดลงเป็นแนวโน้มของไลฟ์สไตล์ทั่วโลก

ผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาสไตล์ญี่ปุ่นที่เรียกว่า Mino-Yaki มีการส่งออกไปยังต่างประเทศมาก 5 อันดับแรกดังนี้
1.จังหวัดกิฟุ 14,499 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 201 โรงงาน
2.จังหวัดซากะ 5,059 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 100 โรงงาน
3.จังหวัดรนางาซากิ 4,154 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 65 โรงงาน
4.จังหวัดไอจิ 1,813 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 75 โรงงาน
5. จังหวัดเกียวโต 1,039 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 37 โรงงาน

ทั้งนี้ในความหมายของโรงงานในญี่ปุ่น ในสไตล์ญี่ปุ่นนี้ไม่ใช่โรงงานขนาดใหญ่ มีแรงงานน้อยหรือบ้างโรงงานเจ้าของกิจการก็เป็นผู้ดำเนินการเองทั้งหมด เหมือนเป็นการผลิตผลงานศิลปะมากกว่าเป็นการผลิตเซรามิกปรกติ

เครื่องใช้บนโต๊ะอาหารสไตล์ตะวันตก มีการส่งออกไปยังต่างประเทศมาก 5 อันดับแรกดังนี้
1.จังหวัดกิฟุ 948,500 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 75 โรงงาน
2.จังหวัดมิเอะ 145,500 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 9 โรงงาน
3.จังหวัดไอจิ 22,400 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 15 โรงงาน
4.จังหวัดซากะ 17,100 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 9 โรงงาน
5.จากจังหวัดเอฮิเมะ 5,000 ล้านเยน จากจำนวนโรงงาน 6 โรงงาน

จะพบว่าเครื่องใช้บนโต๊ะอาหารสไตล์ตะวันตกมีการผลิตมากในจังหวัดกิฟุ มีมูลค่าการส่งออกสูงมาก มีการผลิตแบบเป็นธุรกิจอุตสาหกรรมที่มีการจ้างแรงงานผลิตไม่มาก แต่มีการนำเครื่องจักรอัตโนมัติมาใช้กันอย่างแพร่หลาย อย่างไรก็ตามปริมาณการผลิตมีแนวโน้มที่ลดลงเช่นกันเนื่องจากการเข้ามาของผลิตภัณฑ์จากประเทศจีน ปริมาณการนำเข้าเครื่องใช้บนโต๊ะอาหารประเภทพอร์ซเลนมีสัดส่วนเพิ่มสูงขึ้นมากถึง 65% ในปี 2013 จำนวน 40,966 ตัน เมื่อเทียบกับปี 2003 ที่มีการนำเข้า 24,840 ตัน โดยเป็นการนำเข้าจากประเทศจีนเป็นส่วนใหญ่

มูลค่าการนำเข้าผลิตภัณฑ์เซรามิกรวมทุกประเภท ยกเว้นดินเผาประเภทเอิร์ทเทิร์นแวร์ (ดินเผาอุณหภูมิต่ำ) ของทั่วโลกไปยังประเทศญี่ปุ่นในปี 2003 มีมูลค่า 158.3 ล้านเหรียญสหรัฐ และมีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็น 194.6 ล้านเหรียญสหรัฐในปี 2013 โดยมีรายละเอียด 5 อันดับแรกดังนี้

ปี 2003
1.นำเข้าจากอังกฤษ 50.32 ล้านเหรียญสหรัฐ
2.นำเข้าจากจีน 33.88 ล้านเหรียญสหรัฐ
3.นำเข้าจากอิตาลี 17.96 ล้านเหรียญสหรัฐ
4.นำเข้าจากเยอรมัน 15.76 ล้านเหรียญสหรัฐ
5.นำเข้าจากเดนมาร์ค 9.72 ล้านเหรียญสหรัฐ
ปี 2013
1.นำเข้าจากจีน 119.19 ล้านเหรียญสหรัฐ
2.นำเข้าจากไทย 14.57 ล้านเหรียญสหรัฐ
3.นำเข้าจากอังกฤษ10.95 ล้านเหรียญสหรัฐ
4.นำเข้าจากเยอรมัน 9.206 ล้านเหรียญสหรัฐ
5.นำเข้าจากอินโดนีเซีย 9.204 ล้านเหรียญสหรัฐ

ผลิตภัณฑ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหารสไตล์ยุโรป หากดูลำดับการนำเข้าไปจำหน่ายในประเทศญี่ปุ่นในปี 2013 จะพบว่าผู้ผลิตของไทย(ส่วนใหญ่เป็นผลิตภัณฑ์ประเภทพอร์ชเลน สามารถส่งออกไปยังประเทศญี่ปุ่นได้เป็นลำดับที่ 2 รองจากประเทศจีน แต่ก็ยังห่างจากประเทศจีนเยอะมาก สำหรับในปี 2003 ประเทศไทยส่งออกไปยังญี่ปุ่นเป็นลำดับ 10 ของประเทศนำเข้าด้วยมูลค่า 0.488 ล้านเหรียญสหรัฐ มองในมุมผู้ผลิตเซรามิกของประเทศญี่ปุ่น ยิ่งมีการนำเข้าประเทศญี่ปุ่นมากเท่าไหร่ ยิ่งเป็นการเพิ่มปัญหาในผู้ประกอบการเซรามิกในประเทศญี่ปุ่นมากเท่านั้น และดูเหมือนจะเป็นในทิศทางนั้นตลอด 10 ปีที่ผ่านมา นั่นแปลว่าอุตสาหกรรมเซรามิกของประเทศญี่ปุ่นไม่ได้สดใสเหมือนในอดีต 20 ปีที่ผ่านมาอีกต่อไป

ขอขอบคุณบทความดีๆ และรูปภาพ จากคุณ อธิภูมิ กำธรวรรินทร์ ด้วยค่ะ