การออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิค

            ในการออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคที่อยู่ในรูปของผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมนั้นก็คือ การออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคที่นำไปผลิตเป็นจำนวนมากๆ (Mass-Production) โดยจะต้องสนองความต้องการของตลาดในด้านใดด้านหนึ่ง หรือหลายด้านให้เป็นที่นิยมของตลาด มีราคาพอสมควร และจะต้องใช้งานได้โดยอิสระเพื่อสนองความต้องการของผู้ใช้โดยตรงตามแบบที่ต้องการ โดยเฉพาะสิ่งที่สำคัญของผลิตภัณฑ์เซรามิคที่ผลิตจะต้องควบคุมคุณภาพ และผ่านเกณฑ์มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคด้วย

            ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิค ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ตกแต่งสถาปัตยกรรม ได้แก่ เครื่องสุขภัณฑ์ ลูกกรง กระเบื้องปูพื้น กระเบื้องประดับผนัง และผลิตภัณฑ์ที่ใช้สอยในครัวเรือน ชุดอาหาร ชุดกาแฟ เป็นต้น

            ในการผลิตผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคส่วนมากจะขึ้นรูปผลิตภัณฑ์ด้วยวิธีหล่อน้ำดิน วิธีอัดดินลงในแม่พิมพ์ และวิธีขึ้นรูปด้วยใบมีด ซึ่งวิธีดังกล่าวนี้สามารถผลิตได้ในปริมาณมาก และมีลักษณะที่เหมือนกัน ดังนั้นการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคจำเป็นจะต้องมีการศึกษาหาข้อมูลในการที่จะออกแบบเพื่อให้ได้รูปแบบของผลิตภัณฑ์ที่สมบูรณ์ทางด้านประโยชน์ใช้สอย กระบวนการผลิตและสอดคล้องกับความต้องการของตลาด

            การศึกษาข้อมูลในการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิค สามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ

          1. ข้อมูลทางด้านผลิตภัณฑ์ เป็นข้อมูลเบื้องต้นสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคที่จะสามารถกำหนดบทบาทของผลิตภัณฑ์ได้อย่างถูกต้องว่าผลิตภัณฑ์ที่จะผลิตเป็นผลิตภัณฑ์จัดอยู่ในประเภทใด เช่น ผลิตภัณฑ์ตกแต่งสถาปัตยกรรมเครื่องสุขภัณฑ์ ลูกกรง กระเบื้องปูพื้น กระเบื้องประดับผนัง หรือผลิตภัณฑ์ที่ใช้สอยในครัวเรือน ชุดอาหาร ชุดกาแฟ เมื่อได้ประเภทของผลิตภัณฑ์แล้วก็จะสามารถพิจารณาถึงรูปแบบ รูปทรง หน้าที่ใช้สอย ขนาด สัดส่วนของผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดได้ แล้วหาข้อมูลของผลิตภัณฑ์ที่จะผลิตเพิ่มได้จากข้อมูลเก่าที่โรงงานทำไว้ จากวารสารทางราชการ วารสารการค้า ฯลฯ นำมาพิจารณาประกอบด้วย ทำให้การออกแบบผลิตภัณฑ์ได้อย่างถูกต้องตามความต้องการตลาด

          นอกจากนี้การรวบรวมข้อมูลทางด้านผลิตภัณฑ์ที่จะผลิตแล้วยังต้องมีการพิจารณาถึงผลิตภัณฑ์ประเภทเดียวกันที่วางจำหน่ายในท้องตลาด ทั้งนี้เพื่อศึกษาข้อดี ข้อเสีย จุดเด่น จุดด้อย เท่าที่มีอยู่เพื่อนำมาพิจารณาปรับปรุงแก้ไขในการออกแบบ เพื่อให้ได้รูปแบบของผลิตภัณฑ์ที่นำไปผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพหรือทดแทนข้อบกพร่องของผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายอยู่ในท้องตลาดได้

            ตัวอย่างการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมที่เป็นผลิตภัณฑ์ตกแต่งสถาปัตยกรรมเครื่องสุขภัณฑ์ เช่น โถปัสสาวะชาย รุ่น J-Series ของบริษัทเครื่องสุขภัณฑ์อเมริกันสแตนดาร์ด (ประเทศไทย) จำกัด (มหาชน) ที่มองเห็นความสำคัญของสถาปัตยกรรมสมัยใหม่และรูปทรงของอาคารที่เปลี่ยนแปลงพัฒนาไปตลอดเวลา จึงได้ออกแบบ โถปัสสาวะรุ่น J-Series ขึ้น เพื่อให้รูปลักษณ์ของโถปัสสาวะชายรุ่นนี้สอดคล้องกับแนวสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ที่มีรูปทรงที่โค้งมน ให้ความนุ่มนวลในความหรูหราและภูมิฐาน

            2. ข้อมูลด้านการตลาด การออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิค ข้อมูลทางด้านการตลาดก็มีความสำคัญอย่างยิ่งในการที่ออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคให้เป็นสินค้าที่นิยมชมชอบและเป็นความต้องการของผู้บริโภคนั้น ข้อมูลต่างๆ นับตั้งแต่เริ่มต้นการผลิตสินค้าจนถึงการนำสินค้าถึงมือผู้บริโภคมีข้อมูลที่สำคัญทางการตลาด พอสรุปได้ดังนี้

            2.1 ข้อมูลของกลุ่มบุคคลเป้าหมาย คือ ข้อมูลของกลุ่มบุคคลที่จะเป็นคนซื้อสินค้าผลิตภัณฑ์เซรามิคในการออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคเพื่อสนองประโยชน์ใช้สอยในด้านตกแต่งสถาปัตยกรรม ผลิตภัณฑ์ที่ใช้สอยในครัวเรือน ฯลฯ ซึ่งกลุ่มบุคคลเป้าหมายที่จะเป็นผู้ซื้อสินค้า เราจะต้องคำนึงถึงเพศ อายุ ระดับรายได้ เพราะกลุ่มเป้าหมายเหล่านี้จะสามารถมุ่งชี้รสนิยมในการเลือกซื้อสินค้าว่าความต้องการในเรื่องรูปแบบของผลิตภัณฑ์ สีสัน เทคนิควิธีการตกแต่งเป็นอย่างไร ในการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคจะต้องยึดถือกลุ่มบุคคลเป้าหมายนี้ด้วย

            2.2 ข้อมูลของช่วงเวลาของการซื้อสินค้า ในการออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคสินค้าบางประเภท เช่น ผลิตภัณฑ์เซรามิคที่ผลิตขึ้นเพื่อเป็นของที่ระลึกในเทศกาลหรือโอกาสพิเศษต่างๆ ในการออกแบบจะต้องนำข้อมูลในส่วนนี้ไปพิจารณาด้วย เพื่อช่วยให้สามารถกำหนดรูปแบบของผลิตภัณฑ์ได้อย่างเหมาะสมขึ้นด้วย

            2.3 ข้อมูลของงบประมาณที่ใช้ในการผลิต ในผลิตภัณฑ์เซรามิคราคาของผลิตภัณฑ์จะขึ้นอยู่กับวัตถุดิบที่ใช้ เครื่องจักร แรงงาน การโฆษณาประชาสัมพันธ์และค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ดอื่นๆ โดยนำค่าใช้จ่ายต่างๆ เหล่านี้มาเป็นข้อมูลพิจารณาแล้ว เลือกวิธีการออกแบบวิธีการผลิตเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์เซรามิคที่เหมาะสมต่อการใช้งาน โดยให้ผลผลิตต่อหน่วยราคาต่ำสุดแต่มีคุณภาพ และเป็นที่ต้องการของตลาดสินค้าประเภทนี้

            2.4 ข้อมูลของสภาพสินค้าชนิดเดียวกันในท้องตลาด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์เซรามิคที่เป็นสินค้าคู่แข่ง เช่น ผลิตภัณฑ์ประเภทเดียวกันที่วางจำหน่ายในท้องตลาด ในการออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคที่มีสินค้าคู่แข่งวางจำหน่ายอยู่ในท้องตลาดแล้ว การออกแบบผลิตภัณฑ์เซรามิคประเภทนี้จะต้องมีการศึกษาหาข้อมูลของสินค้าคู่แข่งทั้งข้อดีและข้อด้อยเพื่อนำมาปรับปรุงหาทางแก้ไขและพัฒนารูปแบบของผลิตภัณฑ์เซรามิคได้อย่างเหมาะสมและดีขึ้น

            2.5 ข้อมูลของการนำผลิตภัณฑ์เซรามิคที่ผลิตเข้าสู่ตลาด คือ ข้อมูลของการนำสินค้าที่เป็นผลิตภัณฑ์เซรามิคจากแหล่งผลิตเข้าสู่ตลาดจำหน่ายจนถึงมือผู้บริโภคจะต้องมีการขนส่งเคลื่อนย้ายผลิตภัณฑ์เหล่านี้ ดังนั้นข้อมูลส่วนนี้ก็มีความจำเป็นสำหรับการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้มีรูปร่าง รูปทรง ขนาด สัดส่วนที่เหมาะสม และมีบรรจุภัณฑ์รองรับอย่างเรียบร้อยด้วย

            3. ข้อมูลทางด้านวัสดุและกระบวนการผลิต ในการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิค ผู้ออกแบบจะต้องทราบข้อมูลทางด้านวัสดุที่ใช้ทำผลิตภัณฑ์เซรามิค ได้แก่ ประเภทของเนื้อดินปั้นที่ใช้สมบัติทางเคมีและฟิสิกส์ของเนื้อดินปั้น เมื่อเผาตามอุณหภูมิที่ต้องการ ชนิดของเคลือบ วิธีการขึ้นรูปที่ใช้ในระบบอุตสาหกรรม ได้แก่ วิธีหล่อน้ำดินแบบหล่อกลวงและวิธีหล่อตัน วิธีอัดดินผงในแม่พิมพ์ และวิธีขึ้นรูปด้วยใบมีด รวมทั้งวิธีการตกแต่งผลิตภัณฑ์ด้วย

            สิ่งสำคัญในการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคจะต้องออกแบบผลิตภัณฑ์ให้คำนึงถึงขั้นตอนและความสอดคล้องกับกระบวนการผลิตในระบบเครื่องจักรต่างๆ ที่ใช้ในการผลิตด้วย

            ดังนั้นการออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมเซรามิคให้ได้รูปแบบของผลิตภัณฑ์ที่สมบูรณ์ทางด้านประโยชน์ใช้สอยกระบวนการผลิตและสอดคล้องกับความต้องการของตลาดจะต้องนำไปผสมผสานกับข้อมูลทางด้านผลิตภัณฑ์และข้อมูลทางด้านการตลาดด้วย

โดย...ผศ. สมศักดิ์ ชวาลาวัณย์

>> ขอบคุณรูปภาพจากอินเตอร์เนต