อุตสาหกรรมเซรามิคในจังหวัดลำปาง

จังหวัดลำปางถือว่าเป็นแหล่งเครื่องปั้นดินเผาที่สำคัญในเขตพื้นที่ภาคเหนือด้วยปัจจัยที่เอื้ออำนวยต่อการผลิตหลายประการ คือ

1. ลำปางเป็นจังหวัดที่มีแร่ดินขาวมากที่สุดในประเทศไทยถึง 65%ของมูลค่าการผลิตรวมทั้งประเทศซึ่งเป็นวัตถุดิบที่มีความแข็งแกร่งและทนความร้อนได้สูง ให้คุณค่าของเนื้อผลิตภัณฑ์เป็นสีขาวดินเหนียวคุณภาพดีมีถึง 93% ของมูลค่าการผลิตทั้งประเทศ

2. ตลาดแรงงานของจังหวัดลำปางมีการจ้างงานที่ไม่สูงหรือต่ำมากเกินไป

3. สภาพทางภูมิศาสตร์ จังหวัดลำปางเป็นศูนย์กลางทางคมนาคมที่ติดต่อได้สะดวกในหลายเส้นทาง ทั้งทางรถยนต์ รถไฟ และเครื่องบิน อีกทั้งยังเป็นเมืองผ่านไปจังหวัดที่สำคัญๆ ของภาคเหนือ เช่น เชียงใหม่ แพร่ น่าน ตาก สุโขทัย เป็นต้น

            เซรามิคลำปางเริ่มเป็นที่รู้จักออกไปกว้างขวางสามารถส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศในรูปแบบน้ำเงิน-ขาว (BLUE & WHITE) ระยะระหว่างปี พ.ศ. 2528-2537 อุตสาหกรรมเซรามิคมีความหลากหลายรูปแบบ ทั้งตัวผลิตภัณฑ์ เนื้อสโตนแวร์ , เอิร์ทเทอร์น , พอร์ซเลน  และเทคนิคการผลิตพร้อมทั้งใช้เครื่องมือเครื่องจักรที่ทันสมัย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพต่อการส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศ ซึ่งมีการแข่งขันทางการค้าทั้งทางด้านคุณภาพและราคา กลุ่มอุตสาหกรรมเซรามิคในจังหวัดลำปางได้แสวงหาปัจจัยในการลงทุนที่จะช่วยลดต้นทุนในการผลิต และมีศักยภาพทางด้านปริมาณ และคุณภาพ จึงมีการนำเตารุ่นใหม่ๆ เอามาใช้ในท้องถิ่น เช่น เตาเผาแบบซัตเติล , เตาอุโมงค์ , เตาฉนวนไฟเบอร์ เป็นต้น ส่วนสไตล์ของผลิตภัณฑ์มีรูปแบบเป็นสากลมากยิ่งขึ้น ทางด้านลวดลายและความสดใสของเฉดสี ขณะเดียวกันก็เริ่มมีแบบเซรามิคแปลกใหม่ที่หายาก เน้นรูปลักษณ์ที่ไม่ซ้ำซาก เพื่อสร้างตลาดกลุ่มใหม่

ลักษณะเด่นของผลิตภัณฑ์เซรามิคในจังหวัดลำปาง

- มีแบบที่เป็นอนุรักษ์นิยม คือ ใช้กรรมวิธีการผลิตแบบจิ๊กเกอร์ (เครื่องปั้นดินเผาแบบกึ่งเครื่องกึ่งมือ) และวิธีการเผาใช้เตาเผาแบบโบราณ คือ เตามังกร ซึ่งใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิงผลิตถ้วยชาม ถ้วยชามขนาด 5 นิ้ว ถึง 7 นิ้ว ชามตราไก่ ลูกตุ้มไฟฟ้า และอาร์ตเซรามิค ซึ่งยังคงเหลือเพียง 7-8 โรงงานเท่านั้น

- แบบเตาแก๊ส (แบบซัตเติล) เพื่อให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพ และสามารถแข่งขันกับตลาดต่างประเทศได้ จึงมีการเผาแบบใช้เตาแก๊ส ซึ่งในการเผาแบบนี้หลายประเภทดังนี้ คือ เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร ของชำร่วย ของตกแต่งภายในบ้าน ลูกกรงเซรามิค งานปั้นที่ใช้ฝีมือ และงานเบญจรงค์

- แบบใช้เทคโนโลยีชั้นสูง ซึ่งแบบนี้เป็นแบบเตาอุโมงค์ (TUNEL KILN) และการผลิตแบบที่ใช้เตาอุโมงค์นี่เองสามารถขยายกำลังการผลิตได้ซึ่งปริมาณ และคุณภาพสามารถทำตามที่ลูกค้าต้องการได้ เช่น ยุโรป และอเมริกา การผลิตแบบใช้เตาอุโมงค์นี้สามารถให้สีสัน และความหลากหลาย เช่น ชุดชา-กาแฟ , ถ้วย , ชาม , จาน , กระถางขนาดยักษ์ , แจกัน , ชุดเครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร เป็นต้น

หากจะนับรวมกันแล้ว เซรามิคของจังหวัดลำปางมีประวัติอันยาวนาน สืบทอดกันมากว่า 50 ปี มีการพัฒนาควบคู่ไปกับการพัฒนาประเทศ ซึ่งนับได้ว่าเป็นสินค้าเศรษฐกิจที่สำคัญอีกอย่างของประเทศไทยที่สามารถส่งเสริมอาชีพและรายได้ให้กับท้องถิ่นในลำปางอย่างต่อเนื่องและต่อไปในอนาคต

>> ขอบคุณข้อมูลจาก LAMPANG CERAMIC 2000

>> ขอบคุณรูปภาพจากอินเตอร์เนต